Terwijl ik stond te praten zag ik hoe de zon als een rode gasbol bezig was onder te gaan. “Momentje hoor”, zei ik tegen mijn cliënt en veranderde de instellingen van mijn camera om vervolgens wat dichter naar het raam te lopen en mijn zoomlens op de zon te richten. Het was een onwerkelijk gezicht, die rode bal in de donker wordende lucht. Eigenlijk had ik hem nog nooit zo gezien. Toen ik in een gewoontegebaar naar het display op mijn camera keek, leek het net of de zon door een van de bomen werd gedragen, zoals een piek op de kerstboom. Het stoorde me en het intrigeerde me tegelijkertijd. Ik keerde met moeite naar mijn cliënt terug en probeerde me op haar laatste zin te concentreren, waarna het gesprek verder ging. Ze kwam naar de studio om een foto van haar en haar kinderen te laten maken, die in een paar minuten zouden arriveren. Haar man moest een zware tocht van chemo-behandelingen door en ze wilde hem een recente foto meegeven, zodat hij hen altijd zou kunnen zien. Zeker nadat hij er hardop over was begonnen om een foto van hun mee te nemen naar het ziekenhuis. Vanaf het moment dat zoon en dochterlief binnenkwamen ging ik lekker met ze aan de slag. Het gebruikelijke ritueel. De gespannenheid bij de aanvang verdween al vrij snel door wat loze opmerkingen over belichting en compositie. Zo doe ik het vaak. Wat je doet, is de aandacht van zichzelf verplaatsen naar iets anders, waardoor de cliënten het gevoel hebben dat het helemaal niet over hen gaat, maar over hoe ik bezig ben van elke klant weer nieuwe dingen te leren. En er zit een kern van waarheid in. Hoewel ik zo langzamerhand wel weet op hoeveel licht ik moet instellen, kan ik nog van elke situatie leren. Maar dat gaat dan weer over fototechnische zaken.
Ik was zo dom geweest om een dubbele afspraak te maken en had eerder op de dag moeite moeten doen om of aan de ene kant of aan de andere kant wat verschuivingen te laten plaatsvinden. Toen ik mijn cliënte als eerste belde, bleek er weinig verschuiving mogelijk. Er was even een moment van: “Nou laat het dan maar zitten,” maar dat was helemaal mijn bedoeling niet. Het gaf me een beetje spanning. Vervolgens belde ik naar de andere kant en die waren bereid wat op te schuiven. Er zit meestal veel ruimte bij mensen, maar niet altijd. Dat hangt van prioriteiten af. Ik vond deze fotoshoot veel belangrijker dan mijn andere afspraak. Deze man moest en zou een mooie recente foto van zijn gezin moeten krijgen, dat andere kon wachten. Toen ik de situatie en de prioriteit wat toelichtte was er bij de andere partij alle begrip. Het leerde me op dat moment dat denken in mogelijkheden altijd ruimte geeft. Er waren nog meer factoren. Een van de belangrijkste drijfveren om portretten te maken is voor mij: een ander blij maken. Hoewel de mensen meestal het tegendeel beweren over zichzelf en foto’s, zijn ze over het algemeen blij met een goed portret van zichzelf. Het is scherp, het is echt jij, het verwelkomt, het presenteert en het doet niet anders voor. Of het nu is voor een eerste kennismaking op internet of het voeden van de blijvende band in het ziekenhuis. Een goed portret laat je hart zien en gelukkig zijn de meeste mensen uit op het goede, mooie en liefdevolle.
Het was donker toen we de studio verlieten. Ik moest aan het moment van de zonsondergang denken. Soms zie je degenen die de zon voor je zijn een tijdje niet omdat je bijvoorbeeld in het ziekenhuis ligt en een chemo moet ondergaan. Toch, zo zeker als de zon weer opkomt, zo zeker blijft die liefde. Je hoeft maar naar de foto te kijken van je geliefden en terug te denken over de smoesjes die ze verzonnen om hem te kunnen laten maken zonder dat je het in de gaten had.